Doel bij kleuters; zo leren jonge kinderen
Janneke 8 februari 2021In de wereld van een jong kind draait het maar om een ding: ik. En die ik heeft heel wat ballen in de lucht te houden want er komt nogal wat op een kind af: vriendjes, leerkrachten, ouders, televisie, computer, telefoon, boeken. Kinderen krijgen in deze wereld ontzettend veel impulsen. Heel veel van die impulsen krijgen ze via het platte vlak. Kinderen leren daar wel mee omgaan. Ik verbaas me er over hoe kinderen die nog geen twee jaar zijn al voor een telefoon kunnen praten en ondertussen ook weten dat opa en oma er niet echt zijn. Ze zien voor hun scherm van alles voorbij komen en daar leren ze best van. Toch denk ik dat kinderen daarnaast ook iets anders nodig hebben. Het ontdekken en ervaren en daar van leren.
Dat is nu net het grote verschil met het lesgeven in andere groepen. Bij oudere kinderen kun je rustig iets uitleggen waarvan jij vind dat de kinderen het moeten weten, zo niet in een groep jonge kinderen.
Als kinderen niet op de één of andere manier worden aangesproken op hun ik, dus dat wat zij leuk en interessant vinden, dan kun je het wel vergeten. Jonge kinderen willen graag leren maar ook dat gaat op een andere manier dan bij oudere kinderen. Iets uitleggen is niet voldoende. Jonge kinderen moeten ervaringen opdoen door zelf ontdekkingen op te doen. Daarom lopen alle leerkrachten van jonge kinderen ook met zo veel tassen en dozen rond boordevol materialen!
Al jaren leerkrachten tegen die worstelen met de gangbare instructiemodellen die van bovenaf een plekje moeten krijgen in het kleuteronderwijs. Prachtige modellen waar veel goeds in zit maar……niet passend bij kleuters. Je hoort de leerkrachten dan ook zeggen dat kleuters op een andere manier leren en dat spel daar een grote rol in speelt.
Kleuters verdienen ook een eigen specifieke benadering, daar hebben ze recht op. Spel is een manier voor kleuters om te leren en daarbij is interactie tussen een leerkracht en het kind eigenlijk de vorm van instructie. Daarom introduceer ik het DOEL model: Door Ontdekken en Ervaren Leren. Niet nieuw maar wel belangrijk in het leven van jonge kinderen. Een manier om alle ballen van jonge kinderen dezelfde richting uit te krijgen.
Onderzoek
Er is een onderzoek geweest naar wat er blijft hangen (van Emst 2002)
Wat we lezen 10%
Wat we horen 20%
Wat we zien 30%
Wat we zien en horen 50%
Waarover we gediscussieerd hebben 70%
Wat we persoonlijk ervaren hebben 80%
Wat we uitleggen aan anderen 95%
Dat lezende, kun je alleen maar concluderen dat het belangrijk is om te zien en te horen, er over te discussiëren, het te ervaren en het uit te leggen aan anderen. Dat zijn de dingen waardoor informatie het meest blijft hangen. Maar hoe kun je deze werkvormen nu zo aanpassen dat er aan de spelbehoefte van de kinderen wordt voldaan? Hoe giet je dat in een model dat past bij kleuters?
Doel
Ik pleit daarom voor een nieuw model, iets dat, mijns inziens, volledig aansluit bij de manier waarop kleuters leren, het DOEL model: Door Ontdekken en Ervaren Leren.
Stap 1; Benoem het doel van de les, wat gaan de kinderen leren. Ik vind dat een kind daar recht op heeft. Toen ik dat niet deed kreeg ik zo vaak de vraag van de kinderen: juf wat gaan we doen? Benoem je dat waar je mee bezig gaat, dan is dat duidelijk en is er meer een focus. Doe dit wel op een manier waardoor kinderen het gevoel hebben dat ze begrijpen wat jij wilt. Kinderen hebben vaak de neiging om bij iets nieuws te denken dat kan ik niet. Vertel daarom dat je gaat ontdekken wat bijvoorbeeld breed en smal, een meter, een buurgetal etc. is.
Stap 2; Zoek er echt materiaal bij waardoor de kinderen ontdekkingen opdoen bij het doel en ervaringen kunnen opdoen
Stap 3; Laat het materiaal zien en vraag de kinderen er met elkaar over te praten: wat is het en wat weten ze er al van
Stap 4; Laat de kinderen in kleine groepjes of in een grote groep (afhankelijk van het materiaal) exploreren, manipuleren, ontdekken, voelen, kijken, uitproberen, overleggen met elkaar
Stap 5; Maak een spelhoek waar het materiaal verder ontdekt kan worden of leg het in een bestaande spelhoek als verdieping. Kinderen zitten nu in een fase waarbij ze het doel inoefenen
Stap 6; Er zijn altijd wel kinderen in de groep die dit niet gaan doen en dat juist wel nodig hebben, ga in dat geval samen met de kinderen meespelen en nodig deze kinderen er specifiek bij uit. Zo ontdekken en ervaren zij het ook
Stap 7; Terugblik in de groep; voordoen door een paar kinderen en daarbij uitleggen wat er is geleerd en hoe. Dit kan ook een voorstelling zijn waar ze hun spel laten zien.
Stap 8; Observeer wat kinderen doen met dat wat ze hebben ontdekt en ervaren. Gaan ze het ook zelf gebruiken in hun spel? Dan zit het goed in hun systeem en weten ze het. Doen ze dit niet dan kun je als leerkracht altijd even aangeven: weet je nog? Dit hebben we gedaan, dat kun je nu ook gebruiken.
Doel en ballen in de klas
Hang in de klas een doel op en praat met de kinderen wat een doel is: daar moet bij een spel alle ballen naar toe. Alles wat wij leren hangen we daarom bij dit doel op. Elk nieuw ding wat we leren schrijf of plak je op een bal. Die ballen hang je dan bij het doel. Hoe meer ballen in en bij het doel hoe meer je weet. En hoe meer je weet, hoe beter je dat kan gebruiken om nog meer te leren.
loading...
