Gedichten in de klas
Janneke 19 januari 2013
Doel
- In de klas wordt veel voorgelezen. Vaak horen de kinderen dan of de verhaaltjes rijmen of niet. Wat is rijmen, dat gaan we leren.
- Ik leer de kinderen hoe ze gedichten kunnen herkennen
- Kinderen laten ervaren dat sommige gedichten gebaseerd zijn op een spel van klanken en ritme
- Kinderen laten ervaren dat luisteren naar gedichten en poëzie heel erg leuk kan zijn.
- We gaan voor de ouders een voorstelling en een tentoonstelling voorbereiden waar we de gedichten laten horen en de verwerkingen laten zien
Aanverwante thema’s
Kijk voor andere lesideeën rondom gedichten bij het thema: de boeken van Eric Carle. Hierop staan allemaal lessuggesties om de boeken met daarin veel verhalen op rijm te gebruiken in de groep.
Boeken
Ontwikkelingsmaterialen
Bij Heutink zijn de volgende materialen te koop. Dit is heel goed te gebruiken bij een thema: gedichten in de klas of rijmen.
Klankrijm 1-2-3 Rijmerij
Onderzoek/uitstapjes
Aankleding van de klas of de school
Gedichtenboom; Zet een mooie tak in een pot in de klas. Laat de kinderen toiletrolletjes versieren en hang deze in de boom. Stop dan in elk rolletje een leuk gedicht. Elke dag mag steeds een ander kind een rolletje kiezen en het gedicht eruit halen. Dit gedicht wordt dan voorgelezen. Ga daarna met de kinderen in gesprek. Welk gevoel heb je bij dit gedicht? Vind je het mooi of niet mooi?
Gedichtenregen;
Ik heb in de klas allemaal wolken opgehangen met daaraan door de kinderen beschilderde rolletjes. Daar stop ik gedichten in.
Deze regenbui heeft dus bijzondere regendruppels: gedichtenregen. Elke dag of na een paar dagen, mogen de kinderen een gedicht tevoorschijn halen. Daar gaan we dan een verwerking aan vast koppelen.
Rijmen op het raam; (idee van Karin Zandbergen);
Wij geven elke groep 1 rijmwoord b.v. zon en dan moeten ze een zon op het raam maken en aan alle zonnestralen komen rijmwoorden met een plaatje erbij (kinderen moeten dit zelf doen). Meer woorden; egel, boom, hand enz.
Poezieversjes;
Richt een leuke hoek in met allerlei poëziealbums en hang er allemaal leuke versjes omheen.
Rijmen in de school/het boekenbelletje; (idee van Jantsje Spoelstra)
Op onze school laten we tijdens de boeken week elke dag het boeken belletje klingelen. Dat betekent zodra je het belletje hoort, stop je met je werk en verzamelen we ons in de hal. Daar hebben we 2 bakken een rode en een gele bak met rijmwoorden. De onderbouw pakt een kaartje uit de rode bak en de bovenbouw uit de gele bak. De rijmwoorden worden bij elkaar gezocht en die 2 kinderen gaan gezamenlijk een boek lezen. Ze zoeken een lekker leesplekje in de school. Gaat het belletje weer dan stoppen we en gaan we weer door met ons werk.
Rijmen in de hal; (Idee van de hoekenmoeders van OBS de Wijer)
In de hal hebben de ouders op stukken hout, rijmwoorden geschreven en getekend. De kinderen mochten op paddenstoelen zitten en de juiste rijmwoorden bij elkaar zoeken.
Opening van het thema
In de schatkist stop ik allemaal verschillende voorwerpen: veer, beer, doek, broek, papier, dier, mol, tol etc. We gaan alles bekijken. Waarom zou dit nu allemaal in de schatkist zitten?
Helemaal onderaan ligt een boek over rijmen……. ontdekken de kinderen zelf de logica?
Laat de kinderen steeds twee voorwerpen uitzoeken die rijmen en laat ze van elk voorwerp een foto maken. Zo kun je een eigen rijmspel maken.
Idee voor een grote opening: (idee van Karin Zandbergen)
Wij gaan als opening stukjes uit het boek hoera ik ga naar groep 1 uitspelen waarbij het gedichtje dat erbij staat, voorgelezen wordt.
Idee
Van Els Aubroeck kreeg ik het volgende idee: Wij hebben de kleuters een brief op rijm meegegeven om tijdens het weekend samen met hun mama en papa een gedicht te maken. Deze hebben we daarna voorgelezen in de klas en in een gedichtenboekje verzameld en meegegeven met de kleuters naar huis met als bedoeling er voor het slapengaan een gedichtje uit voor te lezen. Ik moet zeggen het resultaat was schitterend. Margriet Holterman gaf ook de opdracht om ouders thuis met hun kind een gedicht te laten maken. Op school werd er een illustratie bij geschilderd en daarna werd hier een boek van gemaakt. Dat boek gaat daarna met de kinderen mee naar huis zodat ze daar alle gedichten rustig nog eens kunnen lezen en bekijken. 
Knutselopdrachten
Ik krijg momenteel veel verzoeken om gedichten, waarover hieronder een verwerking staat, op te sturen. Ik geef deze gedichten overigens niet door. Dat zou niet eerlijk zijn tegenover Hans en Monique Hagen. Het is echt de moeite waard om de gedichtenboekjes van hen zelf aan te schaffen. Je kunt bij elk gedichtje wel een leuke verwerking laten maken door de kinderen, en hier een gedichtenboekje van maken. Bovendien zijn de gedichten bij andere thema’s ook weer heel goed te gebruiken!
Hieronder staan een paar voorbeelden van verwerkingen bij gedichten uit de boekjes van Hans en Monique Hagen. De meeste gedichten staan in het boekje:
- Bij gedichtje de zeepbel (zie voor dit gedicht hieronder bij muziek)
-
Zeepbellen stempelen met wc rollen
Maak een vel wit papier nat en laat de kinderen daar ecolinevlekken op maken. Als het papier droog is, kunnen de kinderen cirkels uitknippen en om het gedichtje heenplakken.
- Kleurplaat zeepbellen
- Werkblad zeepbellen
- Wil je weten wat we eten? Laat de kinderen hun favoriete gerechten opnoemen. Dit kunnen ze tekenen of uitknippen uit een tijdschrift. Daarna bedenken de kinderen er rijmwoorden bij die er bij gestempeld of geschreven worden. Daar kan weer een rijmpje van gemaakt worden: appelmoes met een roomsoes of taart met een staart etc.
Werkblad: wil je weten wat we eten - Diana van Rij gaf een leuke tip en dit is het resultaat. Ik ben trots op alle poëtische kinderen in de klas. De kinderen hebben eerst een verftekening gemaakt. Ze mochten zelf weten wat ze gingen schilderen. Daarna heb ik op een doorzichtig sheet de tekst geschreven die ze erbij bedachten. Deze tekst is ontstaan door te vragen wat er geschilderd was en dit met minder woorden op te schrijven. De sheet is over de verftekening heen gehangen en bevestigd met splitpennen.
-
Bij gedicht: Liefste zijn de volgende verwerkingen gemaakt:
Tekenen: wie vind je lief? Tekenen in een hart Harten tekenen van wasco/ecoline 
Hart vouwen van 16 vierkantjes en daarin het gedicht: Liefste plakken
Bij gedichtje over wolken:
Wolken van watten
Wolken van witte wasco en ecoline
-
Bij een gedicht over een moeder in een pashokje, kun je heel goed pashokjes laten maken door een moeder te laten knippen en plakken en daar een mooi gordijntje voor te hangen.
-
Dit gedicht gaat over een moeder die naar de kapper is geweest en terugkomt met stekelhaar. Knippen en plakken met een cirkel, een halve cirkel en strookjes. -
We hebben met elkaar een klassengedicht gemaakt. Daarna mocht iedereen met een dikke zwarte stift een tekening erbij maken en dit later inkleuren met ecoline. Het lijkt prachtig!
-
Gedicht over ziek zijn en niet naar buiten mogen om in de regen te spelen. Spatten met ecoline en tussen de spetters jezelf knippen en plakken/
-
Gedicht over: iets heel moeilijks knippen…….. -
Gedicht over jarig zijn. Teken inpakpapier en een cadeau dat je graag wilt hebben. Plak het daarna over elkaar heen.
Gedicht over een hondje met een zwaaistaart. Het hondje is gemaakt van brooddeeg. Het lijkt prachtig! -
Boos in de doos tekenen. Gedicht zie hieronder! -
De rijmkat.
Op onze school gebruikten we een handpop van een kat die tijdens het oefenen van het rijmen steeds riep:
Kat in het bakkie, rijmen is een makkie.
Op het lijf van deze rijmkat is door de kinderen van alles getekend dat rijmt.
Hoeken
- Rijmhoek; hier komen rijmspelletjes te liggen en verschillende materialen waarmee kinderen kunnen rijmen. Ook werkbladen krijgen hier een plekje.
Muziek
In het grote liedjesboek van Marianne Busser en Ron Schröder staat een liedje over rijmen:
- blz. 78; Weet je wat er rijmt
In het grote versjesboek staat een versje over boos zijn:
- blz. 30; Ik ben boos
Meester Bart heeft een lied gemaakt om te gebruiken tijdens de kinderboekenweek thema gedichten:
Zeepbel
ik blaas bellen met een sopje
er zit nog heel veel in mijn kopje
de zeepbel zegt PATS
maar je hoort het niet
je hoort het alleen
omdat je het ziet
Hans en Monique Hagen
Uit: Lichtjes in je ogen van Hans en Monique Hagen, Amsterdam, 2006, Em. Querido’s Uitgeverij B.V.
Jassen passen
Jassen passen
in de stad?
Vreselijk
dat is me wat!
Aan en uit,
uit en aan
Niet bewegen,
stokstijf staan
En dan gaat
die ene jas,
die ik helemaal niet mooi vind,
in een tas
Nannie Kuiper
Boos in de doos
Nee, Nee, Nee
Ik ben er niet
Ik ben boos
Ik doe niet mee
Ik zit in mijn doos
Praat je met mij?
Word ik weer blij?
Vooruit
Ik kom eruit
Niet meer alleen
maar met z’n twee
Ik doe weer mee
(Ben Kuipers; boos in de doos)
Knijpkaarten
Margriet van Laar heeft een paar rijm-knijpkaarten gemaakt:
Werkbladen
Bij het gedicht: boos in de doos kun je de volgende werkbladen gebruiken:
- Rijmwoorden bij daan; door een letter in te vullen, ontstaan vanzelf rijmwoorden
- Rijmwoorden bij roos; door een letter in te vullen, ontstaan vanzelf rijmwoorden
Verschillende rijmwerkbladen:
Materialen
Margriet maakte ook woordkaarten met rijmwoorden. Een goed sorteeroefening om kinderen te laten rijmen:
Raam dat je kunt gebruiken om een illustratie bij een gedicht te tekenen en het gedicht eronder te stempelen/schrijven: Raamwerkblad
Kleurplaat: Kijk eens door het raam
Rijmpiccolo gemaakt door Mariska van Duuren: Rijmpiccolo
Boekje: dieren, gemaakt door: Erna Visschedijk
Taal
- Auditieve oefeningen over rijmen
Rijmen met dieren
Ga dit met de kinderen oefenen:
Wat rijmt op kat? De kat gaat in bad
Wat rijmt op muis? De muis ligt in huis
Wat ruimt op hond? De hond heeft een grote mond
Wat rijmt op poes? De poes staat onder de douche
Laat de kinderen een tekening maken van de situatie die boven beschreven is en laat ze het rijmpje eronder schrijven.
Rijmverhaal maken
We gaan samen een groot gedicht schrijven. We beginnen met deze zin:
We zitten samen in de klas…….
Laat de kinderen een zin bedenken die daarna komt en schrijf die zin eronder. Zo ontstaat een gedicht dat door de klas is gemaakt. Laat de kinderen hier illustraties bij tekenen.
Versjes opzeggen
Zeg een aantal versjes op uit een boekje.
Laat daarbij steeds de rijmwoorden weg en laat de kinderen raden welk woord er zou moeten staan.
Een rijmpje opzeggen….
Zoek uit een boek een leuk, simpel rijmpje. Lees dat voor aan de klas op een normale wijze. Lees het daarna heel verdrietig voor of heel vrolijk. Je kunt het ook boos of bang voordoen of alsof je verliefd bent….. Succes verzekerd!
Een elfje
Maak een elfje, een gedicht van elf woorden. De opbouw is als volgt:
Eén woord komt op de eerste regel
Twee woorden komen op de tweede regel
Drie woorden komen op de derde regel
Vier woorden komen op de vierde regel
Eén woord komt op de vijfde regel
Elke regel is een antwoord op een vraag. Het hoeft niet te rijmen.
Een voorbeeld:
Juf
Is lief
In de klas
Met alle kinderen
Fijn!
Rekenen/wiskunde
loading...
Gedichten in de klas,
