Expliciete Directe Instructie
Janneke 19 april 2015Expliciete Directe Instructie is een titel waarvan je niet meteen denkt: ‘dat boek ga ik lezen!’ Tenminste, zo verging het mij. Maar na een aantal enthousiaste reacties te hebben gelezen op Twitter werd ik wel nieuwsgierig. Het directe instructiemodel is bij elke leerkracht wel bekend. EDI (Expliciete Directe Instructie) gaat een stapje verder om risicokinderen beter mee te krijgen en is aangevuld met hardop denkend onderwijzen van aanpakken en strategieën. Het is een leerkrachtgestuurde aanpak waardoor je weer echt instructie leert geven aan betrokken leerlingen.
Met deze kennis in mijn achterhoofd ben ik begonnen te lezen. Al snel had ik een blocnote naast me waar ik steeds opschreef wat ik in de klas weer kon gebruiken. En ik werd steeds enthousiaster. Natuurlijk probeer ik het directe instructiemodel toe te passen in mijn klas maar door het lezen van dit boek wordt steeds duidelijker dat het toch nog anders en beter kan!
Heel sterk vind ik de theorie die steeds onderbroken wordt door voorbeelden uit de praktijk. Daardoor herken je situaties makkelijker. Het boek is ook makkelijk leesbaar en je wordt meegenomen in alle stappen van het EDI.
Er staan heel veel praktische tips in het boek die ik meteen toe ben gaan passen in de klas: het stellen van controle van begrip vragen, het beurtenbakje in plaats van het vingers opsteken waardoor je inderdaad een veel grotere betrokkenheid ziet, het even wachten op antwoord en het laten uitleggen van de antwoorden om daarmee te ontdekken hoe de kinderen tot een antwoord komen, de schoudermaatjes waardoor de kinderen samen even kunnen overleggen en het gebruik van wisbordjes om in één keer de hele klas te monitoren.
Het hoofdstuk over de lesdoelen is ook verhelderend. Het is belangrijk om te werken aan één doel in plaats van meerdere tegelijk. Het formuleren van een lesdoel vereist ook een vaardigheid en het delen van het lesdoel met de kinderen zodat ze weten waaraan gewerkt wordt is ook van groot belang. Een misvatting is het idee dat je het doel pas haalt na de zelfstandige verwerking. Het doel moet al gehaald en gecontroleerd zijn na de instructie. Bovendien worden er geen lagere doelen gesteld voor de risicoleerlingen maar krijgen deze kinderen meer tijd om de doelen te halen in de vorm van verlengde instructie.
Ook het belang van het activeren van de voorkennis wordt snel onderschat. Het gaat er niet om wat ze over het onderwerp weten maar om hen na te laten denken over het onderwerp. In het boek worden daarvoor verschillende tips gegeven.
De instructie is de belangrijkste fase van een EDI les. Hier heeft de leerkracht een hele belangrijke rol want het geven van instructie moet zo gedaan worden dat de kinderen het begrijpen en ook betrokken blijven. Een goed manier om te begrijpen waarom de stappen worden ondernomen is hardop denken. De kinderen horen en zien hoe een leerkracht een probleem oplost en aanpakt. Het behalen van een lesdoel staat steeds centraal. Dit doe je door het concept of de vaardigheid goed en gestructureerd te laten zien. In de instructie moet ook duidelijk zijn waarom het belangrijk is om het lesdoel te halen.
De begeleide inoefening is het moment dat de leerlingen onder het toeziend oog van de leerkracht aan de slag gaan met het oefenen en toepassen van de vaardigheid. Dit is nooit helemaal zelfstandig en nooit individueel. Het is dus altijd samen. Aan het eind van de begeleide inoefening wordt de les afgesloten.
De lesafsluiting is het moment dat je zeker wilt weten dat iedereen de lesstof begrepen heeft. Dan kijk je ook welke kinderen verlengde instructie nodig hebben.
Tijdens de zelfstandige verwerking gaan de kinderen verder met het inoefenen van de lesstof. Op dat moment kan de leerkracht de verlengde instructie doen met die kinderen die nog extra tijd nodig hebben om zich het doel eigen te maken. Op dat moment zijn de andere kinderen taakgericht aan het werk en weten ze wat ze moeten doen en welke regels er gelden
In het laatste hoofdstuk wordt alles nog eens op een rijtje gezet en zijn er een paar voorbeeldlessen geplaatst.
Na het lezen van het boek ben ik nog steeds enthousiast. Het boek maakt de stappen veel duidelijker dan ik ze voor ogen had. Ook door de tips is het goed in praktijk te brengen en zie je snel waar voor jezelf nog werkpunten liggen. Doordat ik een aantal tips direct toepaste in de klas, zag ik ook dat kinderen er nog meer betrokken door raakten. Om het helemaal goed te doen is er nog best wat oefening nodig.
Kun je dit goed toepassen in een kleutergroep? EDI is goed toe te passen in een kleutergroep. Alleen de zelfstandige verwerking vind ik een lastig punt. In het boek wordt een voorbeeldles vermeld over rijmen. Tijdens de zelfstandige verwerking moeten de kinderen een werkblad maken. Dat is bij mij het moment dat ik afhaak. Dat gebeurt te veel en te makkelijk. Stagiaires doen in een kleuterklas niets liever dan het laten maken van werkbladen. Ik geloof, zeker in een kleuterklas, meer in het zelfstandig verwerken tijdens een activiteit: samen een rijmlotto maken met een klein groepje en dat laten rouleren. Na een les begrijpend luisteren een verteltafel samen inrichten en het verhaal daar samen uitspelen met en zonder begeleiding, in een hoek uitspelen van de informatie die net is opgedaan. Een ontwikkelingsspel spelen met een groep en dat laten rouleren. Het zou fijn zijn als ook daar aandacht voor zou komen omdat ik weet dat veel leerkrachten worstelen met de zelfstandige verwerking op een manier die bij kleuters past. Het idee is voor veel leerkrachten dat deze verwerking met de hele groep tegelijk moet gebeuren en dat is lang niet altijd nodig!
Behalve dit punt is dit boek een must om te lezen voor elke leerkracht of aankomende leerkracht! Als iedereen zo lesgeeft, voel je dat je er als leerkracht weer toe doet en geniet je van de betrokkenheid van je leerlingen. Daar ben ik van overtuigd!
Marcel Schmeier; bedankt voor de geweldige verwerking van dit prachtige boek! Ik hou me aanbevolen om met je mee te denken over het onderdeel zelfstandige verwerking bij kleuters!
Kijk voor meer info op de site van Pica:
loading...
Expliciete Directe Instructie,
